ckdêm;sjrKfhka i;shlg miq kj ckm;s ffu;S%md, isßfiak ;j;a ch.%yKhlg ysñlï lSug iu;a úh'Tyq YS% ,xld ksoyia mlaIfha kdhlhd f,i m;aúh'fuu jeo.;a";j;a úÈhlg lshf;d;a ft;sydisl isÿùï oduh ffu;S%md, isßfiak uy;dj lsisfjl=g;a <.d úh fkdyels ;eklg f.kf.dia we;'úoj;a uvq,a,la jHjia:djg wjYH ixfYdaOk bÈßm;a lrk f;la Tyq YS% ,xldfõ úOdhl ckdêm;sjrhdh'rfÜ m%Odkshdh"rcfha m%Odkshdh"leìkÜ uKav,fha m%Odkshdh'wdrlaIl wud;Hjrhdh" ,ehsia;=j fu;ekska k;r fkdfõ'Tyqf.a kdhl;ajh hgf;a YS%,xld ksoyia mlaIho fï Èkj, f.dvkef.ñka mj;sk cd;sl rchg tl;=ù isà'ta wkqj kj rcfha úYd,u mlaIh f,i fuf;la lsre< ordf.k isá tlai;a cd;sl mlaIhg th wysñj f.dia ;sfí'jHjia:d ixfYdaOkhla ioyd wjYH ;=fkka foll n,h ckm;s ffu;S%md, isßfiak w; oeka we;'
fï tlaùï ish,a, foaYmd,k uOqiuhla meñfKk ,l=Kq fmkajd we;;a bÈß ld,j,§ úúOdldrfha .egqï yd úfrdaO;d mlaI w;r we;sùu wksjd¾hfhkau n,dfmdfrd;a;= úh hq;=h'm%cd;ka;%jd§ fmruqK f.dvk.df.k isákafkao úúO foaYmd,k u;su;dka;r ork mlaI lsysmhla ksid fï ;;a;ajh ksh; jYfhkau we;sjkq we;'ckm;s isßfiak cd;sh wu;d m%ldY l< mßÈ Èk 100 la .;jQ ;ek md¾,sfuka;= ue;sjrKhla meje;aùug kshñ;h'thg m%cd;ka;%jd§ fmruqK jgd tla/qiaj isák mlaI ;r. lrkq we;af;a ;ks ;ksjh';jo leìkÜ uKav,hg oekg m;alrf.k isákd weu;sjreka yd ksfhdacH weu;sjrekago Tyq ;u m%ldYfha§ wjjdohla ÿkafkah'kj weu;s uKav,h Tjqkag yels Wmßufhka rdcldß l< hq;=j we;ehso ke;fyd;a ork ;k;=re .ek fkd;ld Tjqkag tfrysj oeä mshjr .kakd njo ckm;sjrhd wjOdrKh lf<ah'Tyqf.a fï m%ldYh uq¿ rggu fydÈka weiqKs'
ch.%dylhd ish,a, Nqla;s úÈk YS% ,xld foaYmd,k ixialD;sfha ienEu fjkila fmkajQ ckm;s ffu;S%md, isßfiak ckm;sjrK ch.%yKfha jeä fldgi Nqla;s ú§ug tlai;a cd;sl mlaIhg bv ÿkafkah'fmr tl.j ;snQ mßÈ tlai;a cd;sl mlaI kdhl rks,a úC%uisxy uy;d w.ue;s OQrfha Èjqreï ÿkafkah' weue;sOQr 18 la o tlai;a cd;sl mlaIh fj; m%odkh lrkq ,enqKq w;r ;j;a weu;sOQr wju jYfhka 2 la fyda ,nd§ug kshñ;j ;sfnk nj ioykah' m%:u j;djg rdcH wud;Hjreka 6 fofklao m;a lrkq ,enqKs'fuh wuq;a;la fkdjkakls'fmr Èjhsfka m%:u úOdhl ckdêm;sjrhd jQ f–'wd¾ chj¾Ok ckdêm;sjrhdf.a ld,fha§o leìkÜ fkdjk wud;Hjreka m;a lsÍu isÿjqkq w;r toji leìkÜ uKav,h yd
j;auka leìkÜ uKav,h w;r we;s tlu fjki tfia m;aflreKq wud;Hjrekag ,nd§ we;s ;k;=re kdu j, fjki muKs'rch md¾Yjfhka m%cd;ka;%jd§ mlaIfha m%Odk yjq,alrejd njg m;aj isák YS%,xld ksoyia mlaIhg weu;sOQr 4 la"ksfhdacH weu;sOQrhla yd rdcH wud;HOQr 3 la ysñj ;sfí'b;sßh fn§ f.dia ;sfnkafka wfkla yjq,aldr mlaI w;rh'fï wkqj jrla m%cd;ka;%jd§ mlaIfha m%Odk yjq,alrejd jQ"kuq;a oekg md¾,sfuka;=fõ iNslhska .Kk ie<lSfï§ YS%,xld ksoyia mlaIhg fojeksj isák tlai;a cd;sl mlaIhg kj rcfha jeä ;ekla ysñj ;sfnk nj lsj yelsh'idudðlhska .Kkska YS%,xld ksoyia mlaIhg miqmiska isáh;a ojia 100 fha jevms<sfj,ska ;ukaf.a ;;a;ajh j¾Okh lr .ekSug tlai;a cd;sl mlaIhg yelshdj we;'
fuu Èk 100 tlai;a cd;sl mlaIhg b;du jeo.;ah'bÈßfha tk md¾,sfuka;= ue;sjrKfhka ch.ekSug wjYH kï mlaIfha ìï uÜgfï ixúOdk ls%hdldÍ lsßug;a"tajd Yla;su;a lsÍug;a"wkd.;h Ndr .ekSug iqÿiq ;reK foaYmd,{hska bÈßhg f.k taug;a tlai;a cd;sl mlaIh oeka oekau lghq;= l< hq;=h'ckjdß ui 8 jeksod meje;ajqkq ckdêm;sjrKfha§ tlai;a cd;sl mlaIfha ìïuÜgfï ixúOdk yd idudðlhskaf.a wid¾:lNdjh fkdfmkqfka ;u mlaIfha uyf,alïjrhd jQ ffu;S%md, isßfiak uy;d ch.%yKh lrùug YS%,xld ksoyia mlaIfha idudðlhska ìï uÜgfï jevlghq;= lrg f.k lghq;= l< fyhsks'wfkla w;g tlai;a cd;sl mlaIhg kej; jrla ;j;a mlaIhla yd ikaOdk .;ùuo wmyiqh'bÈß wkd.;hg ch.%dySj uqyqK§ug kï tlai;a cd;sl mlaIhg ch.; hq;=j ;sfnk wNsfhda.hka iq¨mgq fkdfõ'mlaIh ch lrd f.k hEfï jeä j.lSu mejÍ ;sfnkafka oeka rfÜ w.ue;s OQrh fydnjk rks,a úC%uisxygh'Tyqf.a weu;sjrekago thg Wr§ug isÿfjkq we;'m%Odk mlaI foflys iyfhka fuf,i rchla msysgeùula b;sydifha flÈklj;a isÿj ke;'
rfÜ rEmjdyskS kd<sld fidhsid l< w;a;fkdau;sl m%ldYhla kej; kej;;a úldYkh lf<ah'mshd jqj;a urKfhka miq Èk follg jvd u< isrer ksjfia ;ndfkd.kakd nj Tyq tys mejiSh'fuh w;sYh úYajdijka; leìkÜ idudðlfhl= f,i rdcmlaI uy;dg iñSmj isá mqoa.,fhl=u uyskao rdcmlaI YS%,xld ksoyia mlaIfha kdhl;ajh Èkd.ekSug ork jEhu w;ayeßh hq;=j we;ehs jfyka Tfrda fjka lshqjdla jeks úh'W!j m<d;a iNdfõ tlai;a ck;d ksoyia ikaOdkhg ysñj ;snq nyq;rh Èhù hEu;a iu. yÍka m%kdkaÿg uy weu;sOQrh ysñúh'm<d;a md,k wdh;k j,g m;aj isák tlai;a c;kd ksoyia ikaOdkfha ck;d ksfhdað;fhda ikaOdkh w;yer ffu;S%md, isßfiak uy;d m%uqL m%cd;ka;%jd§ fmruqK jgd tla/qia fjñka isákafkdah'uka;S%jrfhl= miq mi uka;S%jrfhl= ne.ska Tjqyq .sf,k kefjka mksñka isá;s'YS%,xld ksoyia mlaIfha yoji nÿ jk mlaIfha uOHu ldrl iNdjgo w;aj ;sfnkafka fï brKuhs'ksoyia mlaIfha cd;sl ixúOdhl OQrho"rfÜ m%n, wud;HOQrhlao fydnjñka ;u fidfydhqre uyskao rdcmlaI uy;df.a WmfoaYlfhl= f,io lghq;= l< neis,a rdcmlaI fï jk úg rákao msgj f.diah'
rdcmlaI uy;d YS%,xld ksoyia mlaIfha kdhl;ajh ;uka fj; ,nd.eksSug wjika W;aidyhloeÍh'niakdysr m<d;a uy weu;s m%ikak rK;=x.f.a ksjfia yuqjla le|jQ fyf;u Bg YS% ,xld ksoyia mlaIfha m%Odk idudðlhskaf.a meñ”u wfmalaId lf<ah'kuq;a yuqjg meñK isáfha idudðlhska w;f,diaila muKs'mlaIfha uq,a fm, idudðlhska /ila tys meñK isáfha ke;'YS%,xld ksoyia mlaIfha Wm iNdm;s ksu,a isßmd,o is,ajd"uyf,alï wkqr ms%ho¾Yk hdmd"tlai;a ck;d ksoyia ikaOdkfha uyf,alï iqis,a fma%uchka; Woa.;ù we;s ;;a;ajfha nrm;,lu jgyd .;ay'blauka mshjr fkd.;fyd;a mlaIh folvù hkq we;ehs Tjqyq ìhjQy'ta wkqj Tjqka ysgmq ckm;sjrhd iu. úfYaI idlÉPqdjla miq.sh w.yrejdod meje;aùh'idlÉPqdj meje;ajqfka ysgmq ckm;sjrhd ;djld,slj kej;S isá md¾,sfuka;=jg msúfik m%Odk ud¾.hg hdnoj Èhw.,ska jgù msysgd ;sfnk l;dkdhl ks, ksjfia§h'
th È.= idlÉPdjla úh'YS%,xld ksoyia mlaIfha uOHu ldrl iNdj Èfkka Èk ÿ¾j, fjñka mj;sk nj is,ajd"hdmd"fma%uchka; ;sfok ysgmq ckm;sjrhdg fmkajd ÿkafkdah';uka mlaIh yerod fkdhk nj iy;sl l< Tjqka oeka fï fõ,dfõ§ jydu isÿl< hq;=j ;sfnkafka mlaIh kej; f.dvke.Sula nj wjOdrKh lf<ah'Tjqkaf.a wruqK jQfha kdhl;ajhg fyda ;k;=rlg fyda m;aùug orñka isák m%h;akh w;yer mlaIh h<s f.dvke.Sug Wojq jk f,i rdcmlaI uy;dg ta;a;= .ekaùuh'tla jd¾;djl ioyka jk mßÈ tfia lghq;= fkdl<fyd;a YS%,xld ksoyia mlaIh úkdYj hkq we;ehso"mlaIfha w; i<l=K jevlg ke;sj hkq we;ehso Wm iNdm;s ksu,a isßmd, mjid we;'mlaIh folv ùug bv fkdfokakehs Tyq yd wfkla fofok uyskao rdcmlaI uy;df.ka b,a,d isg we;'idlÉPqdfõ m%;sM,hla f,i uyskao rdcmlaI kj ckm;s ffu;S%md, isßfiak iu. uqyqKg uqyqK yuqjlg leue;a; m< l< w;r jydu isßfiak uy;d yuqjQ is,ajd"hdmd"fma%uchka; ;sfok th ie<iqï l<y'tu Èkfha§u fmr wjia:djl§ rdcmlaI uy;d ckm;sjrhd yd ÿrl:kfhka ixjdohlo ksr;j ;snqKs'kshu lr.;a mßÈ ysgmq ckdêm;sjrhd md¾,sfuka;=fõ l;dkdhl jk ;u fidhqre pu,a rdcmlaIfha ks, ksjig nodod /qfha meñKsfhah'iq¨ fõ,djlska ckm;s isßfiako tys <.d úh'ysgmq ckm;s yd j;auka ckm;s fom< fm!oa.,slj idlÉPdfõ fh§ug l;dkdhl ks, ksjfia by< ud,h fj; mshuekaky'l;dkdhl ksjiska ,enqKq f;dr;=re j,g wkqj tu idlÉPqdfõ§ uyskao rdcmlaI uy;d YS%,xld ksoyia mlaIfha iNdm;SOQrh ffu;S%md, isßfiak uy;d fj; ,nd§ug leue;a; m< lr we;'miq.sh ld,fha jQ isÿùï foi ne,Sfï§ rfÜ n,j;au mqoa.,hd f,i úrdcudkjQ uyskao rdcmlaIuy;dg wjidkfha ksh; f,iu mrdch ms<s.kakg isÿjQ wjia:djla f,i fuh oelaúh yelsh'
1981 jif¾§o YS%,xld ksoyia mlaIfha fujka fn§ula we;s úh'thgo uq,ajQfha ffu;S% flfkls'fya ffu;S%md, fiakdkdhlh'ksoyia mlaIfha uOHu ldrl iNdfõ idudðlhska 13 fofkl= mlaIfhka fkrmd yßkq ,enqKq w;r wkqr nKavdrKdhl"mS'î'Ô l¨.,a,"iageka,s ;s,lr;ak"l=udß ^ysgmq ol=Kq m<d;a wdKavqldr& iy wef.a ieñhd jQ c.;a nd,iQßh jekakjqka Tjqka w;r úh'fuu lKavdhu wkqr ) ffu;%S lKavdhu kï úh'YS%,xld ksoyia mlaIfha ) tï lKavdhu f,i ;ukaj yÿkajd.;a Tjqka ksÜgUqfõ merKs ix.fndaê úoHd,fha§ /iaúh'mlaIfha isßudfjda nKavdrKdhl md¾Yjh tu yuqjg glrka uvqfõ /iaùu hehs kulao mgne§h'
nKavdrkdhl uy;añh W;aidyh w;a fkdyeßhdh'1977 jif¾ meje;ajqkq md¾,sfuka;= ue;sjrKfhka tlai;a cd;slmlaIh by<skau ch.%yKh l<dhska miq kj rcfha leìkÜ wud;HOQrhla Ndr.kakehs weh fj; úfYaI ÿ;fhl= hjñka f–'wd¾ chj¾Ok l< wdrdOkdjo weh oeäj m%;slafIam l<dh' mlaIh iS iS lv f.dia ;snqKs'kuq;a kdhl;aj w;yeßfha weh fkdfõ'2000 jif¾§ ñh hk f;lau mlaIfha kdhl;ajh oerEfha wehhs';u mjqf,a idudðlhska ls%hdldÍ foaYmd,kfha ksr;j isáho Tjqkag fyda mlaIfha kdhl;ajh mejÍug weh lghq;= fkdl<dh' rdcmlaI uy;dg kï óg jvd fjkia wdldrhlg lreKq isÿj we;s njla fmfka'ckdêm;sjrK iufha§ jevneß ñksfil= f,i;a" B<dïjdÈfhl= f,i;a" cqodia flfkl= f,i;a ffu;S%md, isßfiak uy;dg ks.re l< Tyqg wjidkfha ;u ish¨ n,;, isßfiak uy;dg mjrd fokakg isÿúh' f.jqKq bßod ffu;S%md, isßfiak úmlaIfhka ;r. jeo we;s fyhska Tyqg ksoyia mlaIfha kdhl;ajhg Wreulï lSug yelshdjla ke;ehs lS ksu,a issßmd, o is,ajdgo ;u ia:djrh fjkia lr.kakg isÿj we;'
oekgu;a tjeks mÍlaIK /qila wdrïNù we;'ysgmq ckdêm;sjrhdf.a md,k iufha§ ckdêm;s f,alï ld¾hd,hg ,nd§ ;snqKq w;s iqfLdamfNda.S jdyk lsysmhla fï jk úg w;=rokaj ;sîu iïnkaOfhka wmrdO mÍlaIK fomd¾;fuka;=fõ ks<OdÍka úfYaI mÍlaIKhla Èh;a lr ;sfí'fuu jdyk ckdêm;sjrK iufha uyskao rdcmlaI uy;df.a m%pdrK lghq;= j,g;a"Tyqf.a wdOdrlrejkaf.a fm!oa.,sl Ndú;hkag;a fhdodf.k we;ehs fpdaokd ke.S we;'ysgmq ckm;s wd¾hdjf.a yssñldÍ;ajh hgf;a ;snqKq fld<U ld,agka fmr mdie,g;a fuu i;sfha§ uqo%d ;eîug kshñ;h'flfiajqj;a fmr wjia:djl tys .sh ks<OdÍkag fmrmdief,a ld¾huKav,h mjid we;af;a fmrmdie, jid oeñSug wjYH kï Widú ksfhda.hla /qf.k meñfKk f,ih'
fmr mdie,a wOHdmkh yudr jQ miq orejdj fld<U ;uka leu;s úoHd,hlg we;=<;aùfï yelshdj ,efnk nj lshñka fuu fmrmdie,g <uqka we;=<;a lrf.k we;ehs fpdaokd ke.S ;sfí'fuhg w.=,am;a ;nñka ld,agka fmrmdief,a bf.kqu ,enQ orejkag m%uqLia:dkh fok f,i fld<U m%Odk mdie,a j, úÿy,am;sjrekag ,smsheùula isÿlr ;sfnk njgo ;j;a fpdaokdjla ke.S ;sfí'tu úÿy,am;sjrekao by<ska meñKsh yels Woyig yiqùug ìfhka ;ukag ,enqKq Wmfoia wkqj lghq;= lr we;s njo ioykah'rdcmlaI mq;=ka ysñldÍ;ajh ork ld,agka iafmda¾Üia fkÜj¾la rEmjdyskS kd<sldj msysgqùug ,laI .Kka uqo,a ,enqfKa flfiaoehs fiùug md¾,sfuka;= mÍlaIKhlao ls%hd;aulh'fuu kd<sldjg wjYH úldYk wuqo%jH imhdf.k we;af;a cd;sl rEmjdysksfhks'fjk;a wjia:djl cd;sl rEmjdyskshg ,laI .Kka uqo,a Wmhdfokq we;s tjeks foa ld,ag¾ iafmdarÜia fkÜj¾la wdh;khg ,eî we;af;a fkdñ,fhah'tu wdh;kfha nÿ f.ùï isÿlrwe;aoehs yd ;rx. ixLHd;h ioyd kshñ; mßÈ .=jkaúÿ,s kshduk fldñIka iNdfjka wjirh ,ndf.k we;aoehs fiùug fjku mÍlaIKhka ls%hd;aulh'
wmf.a wkdjrKhkag wkqj uyskao rdcmlaIg yd Tyqf.a mjqf,a idudðlhskag ke.S we;s fpdaokd iïnkaOfhka meje;afjk mÍlaIK iïmQ¾Kfhkau keje;aùug kj rchg yelshdjla ke;'m%cd;ka;%jd§ fmruqfKaa kdhlhska ckdêm;sjrK iufha ue;sjrK fõÈldjka j, mqkmqkd mejiQ w,a,ia"jxpd"rdcH foam< wksis f,i Ndú;d lsÍï"mjq,ajdoh wd§ foa j, i;H wi;HNdjh oeka úNd. lr ne,sh hq;=ju we;'
B'mS'ü'mS mlaIfha kdhl v.a,ia foajdkkaod yg imhd § ;sfnk wdrlaIdj bÈßhg;a ,nd Èh hq;=j ;sfnk nj uyskao rdcmlaI uy;d ckm;s ffu;S%md, isßfiak yd meje;s yuqfõ§ mejiSh'jd¾;d j,g wkqj v.a,ia foajdkkaodo ks, fkdjk ud¾.hkaf.ka fmdÿ úmlaIh yd iïnkaO ùug W;aidy ord we;;a mlaI kdhlhska Tyqf.a b,a,Sï neyer lr ;sfí't,a'à'à'B ixúOdkfha cd;Hka;r cd,h fufyhjQ l=urka m;aukdoka fyj;a fla'mS g imhd § ;sfnk wdrlaIdjo È.gu Tyqg iemhsh hq;= nj uyskao rdcmlaI uy;d lSh'Tyqf.a ;¾lh jQfha fldá ixúOdkhg úfoaYhkays isg b;d kùk wú imhd §ug Tyqg yelsùu;a"wka;¾cd;sl ;,fha Tyqg ;snqKq ino;d;a ksid t,a'à'à'B ixúOdkh mrdch lr we;;a Tyq isákafka wk;=f¾ njh'
Y%S ,xldfõ b,a,Su u; uef,aishd wdrlaIl wxY trg§ ;u w;awvx.=jg .;a flamS wk;=rej YS,kalka .=jkafiajhg wh;a hdkhlska u,hdishdfõ lajd,d,ïmQ¾ kqjr isg furgg f.k tkq ,eìK'rÔõ .dkaê >d;khg yjq,aùhehs wka;¾cd;sl fmd,sish fyj;a bkag¾fmda,ays r;= ,ehsia;=jg mjd we;=<;aj isák fï ñksidg wdrlaIl /qlj,a ueo jkaks m%foaYfha ixpdrh lsÍug mjd wjia:dj miq.sh rch i<id § ;snqKs'tlai;a ck;d ksoyia ikaOdkfha wkqoekqu u; ls%hd;auljQ rdcH fkdjk ixúOdkhla Tyq md,kh lf<ah'flamS yd .kqfokq l< nqoaê wxY ks<OdÍkag jqjukd jQfha Tyq ud¾.fhka kj foaYmd,k u;jdohla f.dvkxjd oekg rfÜ ;sfnk fou< mlaI wvmK lsÍuh'fï ioyd Tjqyq úfoaYhkays ls%hd;aul vhiafmdard iyh ,nk fjí wvú rdYshla yd flamS iu. iïuqL idlÉPqd jg /qila ixúOdkh l<y'wka;¾cd;sl ;,fha m%pdrK lghq;= j,g ,laI .Kka uqo,ao úhoï l<y'flamS hkq W;=f¾ ke.S tk fou< kdhlfhl= f,i yqjd oelaùugo nqoaê wxY W;aidy l< w;r fï ioyd flamS yd iïuqL idlÉPqdjka mj;ajd tajd rEmjdyskS kd<sld Tiafia rg mqrd úldYkh lsÍug;a lghq;= flßK'flfia kuq;a jir .Kkla iudcfhka jika ù Ôj;ajqkq mqoa.,fhl=jQ flamSg kej; jrla ñksia weiqr je<o.ekSu ÿIalr úh'W;=f¾ ck;djo Tyqg <xùug ue<súh' Tyqg iyfhda.h m< l<fyd;a ;ukag t,a'à'à'B ixúOdkh yd iïnkaO;d we;ehs wdrlaIl wxY jrojd jgyd.ks;ehs Tjqka ìhúh'
fï lghq;= ioyd flamSg fjku uqo,a fjkalsÍu isÿúh'tfukau Tyq Èkm;du Tyqf.a lghq;= j, m%.;sh iïnkaOfhka wdrlaIl n<OdÍka oekqïj;a lsÍuo isÿlf<ah'kS;suh jYfhka ie<l+ úg flamSg foaYmd,k lghq;= j, fh§ug lsisÿ wjysrhla fkd;snqK;a ^Tyq f.kajQ nj lshk wú j,ska ish .Kkla"fkdtfiakï oyia .Kkla fokd urKhg lem flreKq njg fpdaokd ke.S we;;a* kS;s.rel yd hqla;s.rel wdrlaIl ks<Orhskag" foaYmd,kh .eùj;a ke;s wdrlaIl wxY j,g W;=f¾ foaYmd,k lghq;= j,g yjq,ajkakehs n, lsÍu bis,sh fkdyels ;rï úh'm%cd;ka;%jd§ fmruqK fpdaokd lrk wdldrhg rcfha ls%hdldÍ;ajh bia uqÿkskau ms<sf.k isá we;eï ks<Orhska rdcmlaI uy;df.a Pqkao lghq;= j,go yjq,aù ;sfnk w;r mrÈkakg hk nj fmkqkq úg n,h fhdod Tyqj È.gu rfÜ ckdêm;s f,i ;nd .ekSug ie<iqï lro we;'miq.sh rch iufha wdrlaIl wxY j,g foaYmd,kh ßx.d f.k ;snqfK fuf,ih'we;eï wdrlaIl ks<OdÍkag foaYmd,k ueÈy;aùï j, msysfgka rcfha Wiia wdh;khkays /qlshd mjd ,eî ;snqKs';u i.hska"isú,a jeishka urd oukakg yjq,a jqkq"t,a'à'à'B ixúOdkh Yla;su;a jkakg úYd,u idOlh jqkq flamSg hg;aùug;a"Tyqg wdrlaIdj iemhSug;a isÿùu wdrlaIl wxY w;r l<lsÍula we;s lsÍug fya;=úh'bÈßfha§ flamS iïnkaOfhka .kq ,eîug hk mshjr .ek ;ju;a ioykla fkdue;'
hqoaOfha wjidkh iufha§ nqoaê wxY ilia l< jd¾;djl flamSg wkj¾: kduhka muKla 24 lg wêl ixLHdjla ;sfnk nj ioykah'Tyqg ysñ .uka nmm;% ixLHdj 10 ls'YS%,xld .uka n,m;%hla"bkaÈhd .uka n,m;% 6 la"iaúg¾i¾,ka;"u,hdishd yd Bðma;= n,m;% 1 ne.ska f,i .uka n,m;% 10 la Tyqg we;'Tyqf.a ;dhs,ka; cd;sl ìßo kd;j§ iqoaifkdaya flamS YS%,xldjg meñKshdhska miq lsysmjrlau Tyq ne,Sug meñK ;sfnkakSh'tjka wjia:djo rch ueÈy;aj wehg flamS oelSfï wjia:dj i<id § ;sfnk w;r úfYaI wdrlaIdjla we;sj wehj jkakshg f.khEug
lghq;= flÍ ;sfí'flamS fl;rï uqo,a iïNdrhla yeisrefõo h;a tla jd¾;djl Tyq wdkkaordcd iu. isx.mamQrefõ isá nEkala ys nexl= .sKqula mj;ajdf.k .sh nj;a tu .sKqfï isg jrla fvd,¾ ,laI ;=k yudrlg wdikak uqo,la wú ñ,§ .ekSï fjkqfjka n,af.aßhdfõ f*dßka fÜ%Ù nEkala fj; ner flr ;sfnk nj;a ioykah'fuu jd¾;dfjka t,a'à'à'B h i;= f,dj fkdfhla nexl= j, ;ekam;a lr ;sfnk OkialkaOh .ek b.shla ,ndÿks't,a'à'à'B ixúOdkhg keõ lsysmhlu ysñldÍ;ajh we;ehso mejfia'fuu úi,a OkialkaOh .ek f;dr;=re wkdjrKh lr .ekSug n<Orhska miq.sh iufha fkdfhla jr W;aidy lf<ah'kuq;a tajdfha id¾:l wid¾:l Ndjh .ek lsisÿ lreKla fï olajdu fy<ù fkdue;'tu W;aidyka id¾:lù we;akï ,nd.kakg we;s tu Okhg l=ulaùoehs .eg¨jla mek k.S'flamSg w;súfYaI mqoa.,fhl= f,i ie<lSug rch È.ska È.gu lghq;= lsÍu .ek is;+ úg Okh fidhd.ekSug n<Orhska .;a W;aidyhka wid¾:lù we;s njla kï fmfkkakg ke;'wfkla w;g flamSg oelajQ fï úfYaI ie<ls,a, rch rfÜ ck;djf.ka jika lf<a wehsoehs hkako .eg¨ldÍh'
t,a'à'à'B fha cd;Hka;r cd,fha m%Odkshd f,i flamSg mejÍ ;snqKq j.lSu jQfha ixúOdkfha ysñldÍ;ajh hgf;a ;snQ fk!ld j, .ukd.ukhka Ndrj lghq;= lsÍuhs'úlarï fyda,aäx.ia kï iud.ul ysñldÍ;ajh oerE fyf;u u,hdishdj ) fmaÿre ;=vqj ) mekudj wdYs%; uqyqÿ l,dmfha keõ .ukd.uk lghq;= fufyhùh';dhs,ka;h"isx.mamQrej"leïfndaähdj",d ´ih"úhÜkduh"n,af.aßhdj"iaf,djelshdj"refïkshdj"m%xYh"c¾uksh"iaùvkh"fko¾,ka;h"u,hdishdj"fvkaud¾lh"fkda¾fõ"lekvdj"tlai;a rdcOdksh fï fk!ld cd,fha m%Odk .ukdka; úh'
flamSg Ndrù ;snqKq rdcldßh .ek jvd fydo meyeÈ,s lsÍula Tyqf.a ls%hdldrlï weiqßka fmkajd Èh yelsh'my; oelafjkafka tjka wjia:d lsysmhls'
1990 jif¾§ tï'ù f.da,avka n¾Ù kï t,a'à'à'B fk!ldfjka frdlÜ úÈk"n%jqkska j¾.hg wh;ueIska ;=jlal="tï16 rhs*,".=jkahdkd kdYl wú j,g iúlrk b,lal udk yd .sks wú WKav úYd, f;d.hla .S%isfha isg YS%,xldjg Tyq tùh'
1994 jif¾ cQks ui 21 jeksod Ikauq.ï tï l=udrka ^flamS f.a wkjr: kduhla* kñka isx.mamQrefõ isá nEkays ;snQ nexl= ..sKqulska fvd,¾ mKiaoyila wên, mqmqrKo%jH fuá%la fgdka 60 la ñ,hg .ekSu ioyd hqlaf¾kfha ridhk o%jH lïy,l ..sKqug ner flßK'
1996 jif¾ wf.daia;= ) iema;eïn¾ ld,fha .sks wú yd WKv ñ,hg .ekSug Tyq leïfndaähdjg .sfhah'
idu idlÉPqd mej;s ld,fha wh¾,ka;hg meñKs t,a'à'à'B ÿQ; lKavdhul wdOdrfhka uqyqÿ fldá fndaÜgq j,g iúl< yels f¾vd¾ WmlrK"rEmjdyskS iïfma%Il WmlrK"mKsjqv yqjudre hka;% wd§ WmlrK f;d.hla jkaksh n,d m%jdykh lsÍug Tyq iu;aúh'fï ÿQ; lKavdhu wdrlaIl uqrlfmd¨ j,§ mÍlaId flrefKa ke;'
cia,s fnka cduka kñka u,hdishdfõ fmfg%dkdia f;,a iud.fï bxðfkarefjl= f,i fmkS isáñka fyf;u ;dhs,ka;fha ießieÍh'2000 jif¾§ Tyq Bðma;= .=jka.uka n,m;%hla wdOdrfhka isx.mamQrejg we;=,a úh'tu n,m;%fha Tyqf.a ku ioykaj ;snqfKa l,SÙ ifhÙ fudfyduÙ f,ih'ckm;sjrK mrdcfhka miq oeka flamSg;a wdrlaIdj b,a,k rdcmlaI uy;dg;a Tyqf.a mjqf,a idudðlhskag;a rdcmlaI uy;df.a ksji msysá yïnkaf;dg ueouq,kg .uka lsÍug fy,sfldmagr hdkd 2 la imhd fokq ,eìK'uyd ckldhla ueouq,k ksjfia /qiaj isá w;r Tjqyq rdcmlaI uy;df.a mrdch .ek wi;=áka woyia oelajQy'rdcmlaI uy;d Tjqkag lSfõ B<dïjd§ka ^W;=f¾ Pqkao odhlhska* ksid ;uka mrdch jQ njhs'/qiaj isáfhda w;r isá w;sYh l<lsÍug m;a .ïjeisfhla Wkaj ur,d oukakhs ;snqfKa yv ke.Sh'rdcmlaI uy;d ffu;S%md, isßfiak uy;dg t,a, l< m%Odk fpdaokdj jQfha isßfiak uy;d B<dïjd§kaf.a jqjukdjg lghq;= lrkafkla njhs'Tyq n,hg m;ajqjfyd;a rg kej; folv jkq fkdje<elaúh yelsjkq we;ehs rdcmlaI uy;d kej; kej;;a mejiQjls'kuq;a Tyqu t,a'à'à'B ixúOdkhg wú imhdÿka"tu wú j,ska ñksiqka oyia .Kklf.a Ôú; j,g úkdYh ,.d lr ÿka"t,a'à'à'B ixúOdkhg Yla;su;aj ke.S isákakg wdOdr ÿka ta flamS kï ñksidj wdrlaId lr fokakehs Tyqu jrla B<dïjdÈfhla hehs fpdaokd l< ffu;S%md, isßfiak uy;df.ka b,a,hs'flamSg rfÜ kS;shg by<ska ie<lSug ysgmq rch lghq;= lf<a wehsoehs uekúka fidhdn,d tu f;dr;=re rgg
fy<slrkakg m%cdk;a;%jd§ fmruqK m%uqL kj rch lghq;= l< hq;=h'tjka mqoa.,fhlag wiSudka;sl ksoyila ,nd§ ;%ia;lghq;= j,g lsis;a iïnkaOhla fkd;snQ mqoa.,hskag fldá f,an,a we,ùug rch lghq;= lsÍu miqmi we;s fya;=j kj rch rgg wkdjrKh l< hq;=h'
neis,a b,a,d wiafõ'
rdcmlaI uy;d yd yuqfjka miq is,ajd"hdmd"fma%uchka; ;s%;ajh kej; jrla ckm;s ffu;S%md, isßfiak uy;d yuqúh'kj rchg tl;=ùfï woyila ke;;a m%cd;ka;%jd§ fmruqfKa Èk 100 fha jevms<sfj,g YS%,xld ksoyia mlaIfha iïmQ¾K iyh ,ndfok nj Tjqyq lSy'oeka ffu;S%md, isßfiak uy;d YS%,xld ksoyia mlaIfha kdhlhd jk fyhska mlaIh folvù hEu je<elaùug mshjr .kakehso mlaIfha f–HIaGhskag Tjqkag ysñ ;eka ,ndfokakehso Tjqyq Wolau b,a,d isáfhdah'ta wkqj isl=rdod Èkfha§ ksu,a isßmd,o is,ajd uy;d kj úmlaI kdhljrhd f,i kï flßKs'fuh;a iu. bÈß md¾,sfuka;= ue;sjrKfha§ úmlaIh"tkï YS%,xld ksoyia mlaIhg kdhl;ajh fokq we;af;a Tyqh'isßfiak uy;d lsisÿ Pqkao lghq;a;lg iyNd.S jkafka ke;ehs m%ldY lr we;s fyhska ue;sjrKfha jeä nr megfjkq we;af;a isßmd, uy;d msgh'úmlaIfha m%Odk ixúOdhljrhd fcdka fifkúr;akh'ffofjdam.; f,i md¾,sfuka;=fõ jeäu wiqka .Kkla ysñlrf.k isáho"mlaIfha kdhlhd rfÜ ckdêm;sjrhd jqjo"rg md,kh lsÍfï wjia:dj YS%,xld ksoyia mlaIhg wysñh'
YS%,xld ksoyia mlaIfha uq,a fm, idudðlhska lsysmfofkl=u ioyka l< mßÈ wkd.; ue;sjrKfha§ isßfiak uy;d by<skau ukdm ,nd.;fyd;a kj rcfha w.ue;sjrhd njg m;ajkq we;af;a Tyq ñi uyskao rdcmlaI fkdfõ';jo uyskao rdcmlaIg miq Tyqf.a ;ek .kq we;ehs u; m<ù ;snQ kdu,a rdmlaIgj;a"neis,a rdcmlaIgj;a bÈßfha§ mlaIfha by< ;k;=rla ysñfkdjk nj meyeÈ,sh'ckm;sjrK iufha cd;a;%jd§ fmruqKg tlajkakg .Sfhahehs neis,ag fpdaokd ke.=Ks'tfukau ikaOdkfha isg m%cd;ka;%jd§ mlaIhg tlajQ ish¨fokd neis,a rdcmlaIj yÿkajdÿkafka jyd lsfmk yd kqreiaik iq¨ pß;hla f,ih'Tyq yd kdu,a rdcmlaI ksidfjka tlai;a ck;d ksoyia ikaOdkfha
m%Odk mlaIh jQ YS%,xld ksoyia mlaIh len,sj f.dia ;sfnk njg fpdaokd kef.a'uyskao rdcmlaI uy;df.a mrdchg fya;=j jQfhao Tyqf.a fï mjqf,a idudðlhskaf.a lghq;= nj mlaIfhkau kef.k fpdaokdjls'fcHd;s¾hfõ§ka lsysmfofkla yd wm iïnkaO jQjd'Tjqka ish¨fokdu lSfõ ckm;sjrKh fï yÈiaisfha ;shkak tmd lsh,d'kuq;a neis,a yÈiais jqkd'Tyq ;uhs fï ;lyksfha ckm;sjrKhla ;shkakg ;SrKh lf<a'Tyqhs wfkla rdcmlaI f.d,af,dhs wmsj ke;s l<d'wo wms ,eÊcdjg m;afj,d'wfma wdOdrlrejkag wdo¾Yhla fjkak wmgneßjqkd'mjqf,a wh ;uhs Tlafldu Nqla;s úkafoa"Tlafldu úkdY lf<a hehs mlaIfha ysgmq wud;Hjrfhlau lshhs'
n%yiam;skaod Èkfha§ YS%,xld ksoyia mlaIfha úOdhl lñgqfõ /qiaùul=;a Bg iu.dñSj uOHu ldrl iNdj;a /qiaùug kshñ;j ;snqKs'kuq;a th isl=rdod Èkhg l,a .sfhah'tu /qiaùï j,§ idlÉPqd lsÍug kshñ;j ;snqfKa neis,a rdcmlaI uy;d mlaIfha cd;sl ixúOdhl OQrfhka bj;a lsÍu ms<sUojh'kuq;a yuqj meje;aùug fmr n%yiam;skaod Èkfha weußldj n,d f.dia isá neis,a rdcmlaI ;u b,a,d wiaùfï ,smsh tjd ;snqKs'tys ckdêm;sjrKh mrdch ùfï iïmQ¾K j.lSu ;uka Ndr.kakd nj;a"bÈßfha§ miqfm, uka;S%jrfhl= f,i mlaIfha lghq;= ka,g yjq,aùug wfmalaId lrk nj;aa ioykaj ;snqKs'
uyskao rdcmlaI uy;dg wu;rj yïnkaf;dg Èia;s%la md¾,sfuka;= uka;%S Tyqf.a mq;a kdu,a rdcmlaIo ckm;s ffu;S%md, isßfiak uy;d yuqjQfhah'tu yuqfõ§ f.jqKq ld,fha ;uka l< lS oeE .ek ioyka l< fyf;u isÿfjñka mj;sk mÍlaI j,ska ;uka fj; lsisÿ ydkshla isÿfkdjkakg kj ckm;sjrhdf.a Wojq b,a,d isáfhah'Tyq fukau Tyqf.a fidhqre fhdaIs; weu;sjreka lsysmfofkl= yd ÿrl:k ixjdohkays ksr;j we;s njgo f;dr;=re ,eî we;'
fuf,i b,a,Sï isÿflfrk jd;djrKhla mekke.S we;af;a miq.sh rch iufha isÿj we;ehs lshk jxpd yd ÿQIK iïnkaOfhka úNd. lsÍug úfYaI lñgq m;alsÍfï uQ,sl mshjrhka .efkñka mj;sk fyhsks'kj rcfha m%Odk yjq,alrefjl= jk cd;sl fy< Wreufha uy f,alï mdG<S pïmsl rKjl uy;d mjik wdldrhg fuu lghq;= wÈhr folla hgf;a ls%hdjg kexùug kshñ;h'm<uq wÈhf¾§ ckdêm;sjrK iufha rdcH foam<
mßyrKh lsÍï"we;eï mqoa.,hska isÿl< n,y;aldrlï yd wjika m%;sM,h fjkia lsÍug .;a W;aidyhka iïnkaOfhka kaSu¾IK lghq;= isÿflfrkq we;'fojeks wÈhf¾§ úu¾IK lghq;= isÿflfrkq we;af;a miq.sh rch Èh;a l<"Èh;a lr ;sfnk uyd mßudk ixj¾Ok jHdmD;Ska iïnkaOfhks'rKjl uy;d mjik wdldrhg fldgia fj<ofmd, wh:d .kqfokq we;=¨ uyd mßudK ÿQIK j,g yjq,ajQ mqoa.,hska 4 fofkl= isák w;r Tjqkaf.a kï wdrïN jkafka m wlaIrfhkah'uydpd¾h fiakl ììf,a yÿkajdÿka T!IO ixl,amh n,d;aul lr ,dNodhs".=Kd;aul Ndjfhka by< T!IO j,g rfÜ fj<ofmd, újr lr§ug;a"f;dr;=re oek .ekSfï mK; ls%hd;aul lsÍug;a" wd§ jeo.;a mshjr lsysmhla blaukskau ls%hdjg kexùu iïnkaOj kj rch fï Èkj, lghq;= lrñka isákd nj Tyq mjihs'
f*dkafialdg IS,aÙ ud¾I,a OQrh
ir;a f*dkafiald uy;d IS,aÙ ud¾I,a OQrhg Wiia lsÍu iïnkaOfhka jk flgqïm;la md¾,sfuka;=jg bÈßm;a lsÍug kshñ;h'ta wkqj Tyq ;u Ôú; ld,h mqrdjg tu ks<fha /q§ isákq we;s w;r Tyqg fjku wdrlaIdj iemfhkq we;'tfia jqj;a ilS%h f,i rfÜ wdrlaIdj iïnkaO lghq;= j,g yjq,aùug Tyqg fkdyelsh'.,jd bj;a flreKq Tyqf.a molalï kej; jrla Tyqg msßkeñSugo kshñ;h'uyskao rdcmlaI uy;d yd ;r.hg meñ”fï jrog ish¨ moú j,ska my flreKq ir;a f*dkafiald uy;d iïnkaO f;dr;=re ish, b;sydifhka uld oeñSug fmr isá md,k ;ka;%h lghq;= lf<ah'hqoaOh ch.%yKh lrd fufyhjQ yuqodm;s f,i Tyqg ysñj ;snQ f.!rjh iïmQ¾Kfhkau uld oeñK'
W;=r yd kqjr hd flfrk W;=re wêfõ.S ud¾. jHdmD;sh w;aysgqùug kj rcfha wjOdkh fhduqj ;sfnk nj ie<h'ckm;sjrK iufha§ ysgmq ckm;s uyskao rdcmlaI uy;d uy;a W;aijdldrfhka uq,a.,a ;nd wdrïN l< fï jHdmD;sfha ;srh miqmi b;d ÿqIss; whqßka uqo,a .kqfokq isÿj we;s njg f;dr;=re ,eî ;sîu ñSg fya;=jhs'w.%dud;H rks,a úC%uisxy uy;d ioyka lrk mßÈ fuu uqo,a .kqfokq ksid jHdmD;sh w;aysgqùug wjOdkh fhduqj ;sfnk uq;a tu lghq;= .ek mÍlaIK meje;afjk w;r;=r w¨;a fgkavr ,nd.ekSuioyd bÈßm;a ùug leu;s whg ta ioyd wjia:dj ,nd§ugo mshjr .ekSug kshñ;h'
ÿrl:k úu¾IKhka
fï mÍlaIK;a iu. úmlaIfha foaYmd,{hkaf.a"udOHfõ§kaf.a"tlai;a ck;d ksoyia ikaOdk rcfha ysgmq wud;Hjrekaf.a"úfrdaOdl,am we;s wdrlaIl wxY idudðlhskaf.a"fmd,sia ks<OdÍkaf.a"fld<U isá udkj ysñlï ls%hdOrhska we;=¨ fjk;a úoaj;=kaf.a ÿrl:k weu;=ï j,g ryfia ijka§ï isÿj we;s njg ikafå ghsïia wmg wo wkdjrKh lsÍug ms<sjk'fufia weu;=ï j,g ijka§u kS;súfrdaëh'ta ioyd Widú ksfhda.hla ,nd .ekSu w;HdjYHfõ'kuq;a wdrlaIl ydk.r ixj¾Ok wud;HxYfha n<Odßfhl=f.a w;aikska hq;a ,smshlska Èjhsfka ish¨ cx.u ÿrl:k cd, j,g oekqï§ ;sfnkafka by; ioyka l< mqoa.,hskaf.a cx.u ÿrl:k weu;=ï iïnkaO úia;r iEu uilu wjidkfha fmd,sia ;%ia; úu¾IK tallfha Wm fmd,sia mÍlaIljrfhl= fj; fhduqlrk f,ihs'tfia fhduqlsÍug fya;=j f,i olajd ;snqfKa cd;sl wdrlaIdj iïnkaO lghq;a;g f,ih'
ta wkqj iEu uilu Èjhsfka m%Odk cx.u ÿrl:k fiajdlrejka fj; úfYaI fmd,sia lKavdhula hkafkah'tys hk Tjqka wod< mqoa.,hska ,nd.;a weu;=ï úia;r ;%ia; úu¾IK wxYfha tu Wm fmd,sia mÍlaIljrhdg ,ndfokafkah'tu Wm fmd,sia mÍlaIljrhd we;=¨ lKavdhula tu weu;=ï fhduqj we;af;a ljr mqoa.,hskagoehs fidhdn,kafkah'yÈisfhaj;a tu weu;=ï jeä yßhla fhduqj ;sfnkafka j;auka rcfha wdOdrlrefjl=g kï Tyqf.a ish¨ lghq;= úu¾IKh lsÍug wjeis mshjr .efkkafkah'tjka lghq;= j,g tfrys ùug .sh mqoa.,hska lsysmfofkl=g Ôú; ;¾ck t,a,jQ wjia:d miq.sh iufha wikakg ,eìK'
fmd,sia ;%ia; úu¾IK tallh msysgd we;af;a kj f,alï ld¾hd,fha f;jeks uyf,ah'wmrdO mÍlaIK fomd¾;fuka;=fõ ld¾hd,h msysgd we;af;a tu f.dvke.s,af,au isõjeks uyf,ah'cd;sl wdrlaIdjg ;¾ckhla hehs lshñka úmlaI foaYmd,{hskaf.a ÿrl:k weu;=ï ms<sUo f;dr;=re fiùu wdishdfõ wdYap¾hh hehs lshQ fï rfÜ we;a; wdYap¾h fmkajd fokakls'YS%,xld cd;slfhla ksjdvqjg fydag,hlg .shfyd;a tys l<ukdlre ;u wuq;a;ka ms<sUo <.u we;s fmd,sia ia:dkhg oekqï Èh hq;=h'wk;=rej Tyq fyda weh ksfhdacH fmd,siam;s pkao%d jdlsIaG uy;d hgf;a ls%hd;aul jk rdcH nqoaê fiajfha ks<OdÍka msßila yuqjg wd
hq;=h'pkao%d jdlsIaG uy;d miq.sh isl=rdod meje;s m%cd;ka;%jd§ fmruqfKa wdrlaIl ljqkais, yuqjgo iyNd.Sj isáfhah'Tyq fï jk úg ;u OQrfhka b,a,d wiaù we;'
fï lghq;= yd yjq,aù isá fmd,sia ks<Odßfhla mjik wdldrhg úmlaIhg wdOdr lrk njg ielflfrk rcfha foaYmd,{fhl=fõ kï b;du oeäj Tyqf.a tÈfkod lghq;= iïnkaOj wei .idf.k isàug ;%ia; úu¾IK tallfha ks<OdÍkaj fhdojd ;sfí'
kj rcfha m<uq leìkÜ yuqfõ§u miq.sh iufha isÿjQ nj lshk ÿQIK jxpd iïnkaOfhka úu¾IKh lsÍï isÿlsÍug wjeis lñgq uKav, m;alsÍug wjOdkh fhduq flfrkq we;'ck;d úuqla;s fmruqK w,a,ia yd ÿQIK úu¾IK fldñiug fï jk úg meñKs,s 2 la Ndr§ we;'wmrdO mÍlaIK fomd¾;fuka;=fõ ks<Orfhda fmr rch l< wlghq;=lï .ek fidhdn,ñka isákafkdah' ld,h .;jkakg .;jkakg idlaIs uelS f.dia yß je/qoao ;SrKh lrkakg wmyiq jk nj b;sydih wmg fmkajd § ;sfnkakls';jo fï lshk úu¾IK j,ska we;eï tajd isÿjkafka fmr rch m;al< ks<OdÍkaf.a fufyhùu hgf;ah'tla foaYmd,k úpdrlfhl= ioyka l< mrÈ biair ueiaika fjkqjg w¨;a ueiaika jy,d bkakjd yefrkakg nksiaf.äh fjkiaù ke;'kj ckm;sjrhd yd kj w.ue;sjrhd fujeks ;;a;ajhla we;sùu je<elaùug jydu mshjr .; hq;=j we;'
mßj¾;kh -fldaúo .=Kfialr
lankadeepa