WmkaÈkh ojfia
fïc¾ fckrd,a ;k;=r;a
tlgu ,enqKq wmqre
ksjqka ifydaorfhda lshk wuq;= l;dj
hqo yuqodj tlu Èkhl tlaù tlu mdGud,djla yodrd ;u Wmka Èkh odu fïc¾ ckrd,a Oqrhg Wiia jQ ksjqka fidfydhqrka fofokl= .ek fuu i;sfha wikakg ,enqfKah'
;u mkia ;=kajeks Wmka Èkh fhÿKq iema;eïn¾ 06 od hqo yuqod b;sydihg jd¾;djla ;nñka fïc¾ ckrd,a Oqrhg Wiia jQ ksjqka fidfydhqrka fofokd f,i ,shfjkafka fïc¾ fckrd,a chka; fikúr;ak yd mQrl fikúr;ak ksjqka fidfydhqre fom<h'
hqo yuqodj ;=<§;a" msg; iudch ;=<§;a tlsfkldg w÷rd.; fkdyels ;rï jk fuu ksjqka fidfydhqrka fofokd iroula fuka ffofjdam.; f,i wd .uklska miqj fuu Wiiaùï ,oy'
,S,d fikúr;ak uy;añhg yd ckiSy fikúr;ak uy;dg odj 1965 iema;eïn¾ 06od chka; yd mQrl hk ksjqka fidfydhqrka r;akmqr uy frdayf,a§ fuf,dj t<sh ,oy'
idudkHfhka ksjqka ore Wm;la úkdä fol ;=kl mr;rhla we;sj isÿjqjo chka; bm§ úkdä y;<sylg miqj mQrl Wm; ,eìu úfYaIs; isoaêhla úh'
bmÿkod mgka tlg yeÿKq jevqKq whshd uf,da fofokdu fmr mdif,a mgka tlg bf.kqu ,nkafka ixidr .; ne£ula f,iskah'
fydaäfha mka;sfha mgka tlu we÷ñka" tlu im;a;= fifrmamq" nE.a iys;j wd.sh Tjqka fofokd .=rejrekag mjd y÷kd.; fkdyels jQ ;rïh'
r;akmqr iSj,S uyd úoHd,fha m%d:ñl wOHdmkh ,o fudjqka fofokd bka miqj ysoe,a,k iSj,S uOH uyd úoHd,fhka bf.kqu ,enqfõh' ieuúgu chka; yd mQrl fookdg tlu mka;sfha bf.kqu ,nkakg yelsúh' idudkH fm< úNd.fhka fofokdu tlu m%;sM, ,eìuo úfYaIs; úh' chka; fcHIaG YsIH kdhlhd njg m;afjoaÈ mQrl m%Odk YsIH kdhlhd njg m;aúh'
fudjqka fofokd mdi,a l%Svdj,§ fukau lefvÜ YsIHhka f,i YsIH Ng n<ldh ;=< lghq;= lrkafkao tlgh' mQrl m%Odk YsIH kdhlhd jQfhka lefvÜ mqyqKqùïj,ska bj;a fjoa§ chka; frðfïka;= ierhka ;k;=r olajd bÈßhg .sfhah' mQrl l%Svd wxYfhka by<g .sfhah'
Wiia fm< .Ks; wxYfhka fmkS isá mQrl yd chka; fofokdu mdif,a .=rejrekago mdi,a ñ;=rkago udreù .sh wjia:d tugh' Wiia fm<g mka;s ;=kla ;snqK o Wiia fm< mka;sfha;a tlg isákakg Tjqkg yelsúh' .Ks; wxYfhka Wiia fm< yodrd iu;ajQ mQrl yd chka; fofokd ó<Ûg hqo yuqodjg nefËkakg tlu ;SrKhlg tkafka hqo .egqï werö ;sì iuhlh'
“wms fokakd wdñ tlg hkjd lsõju wïud wlue;s jqKd' ta;a wmafmdÉpd leu;s jqK ksid wms fokaku whÿïm;a mqrj,d heõjd” hehs chka; fikúr;ak ish u;lh wjÈ lf<ah'
wdñ tlg hkak tlg l;d fj,d wms fokakd wema,sflaIka oeïud' uq,skau bkagúõ tlg hkak wdfj ug' mqxÑ whshg bkagúõ tl jegqfKa myqjodhs' wms fokakd ojia follg bkagúõ .sh;a fokaku f;areKd' mQrl fikúr;ak jir ;sia follg fmr ;u u;lh wdj¾ckh lf<ah'
1985 fkdjeïn¾ 01 od mdGud,d wxl 22 hgf;a hqo yuqodjg wdOqksl lefvÜ ks,OdÍka f,i tlajQ mQrl yd chka; mqyqKqùï i|yd hkafkao tlguh'
fld;,dj, wdrlaIl mSGfha tlgu udi tlyudrl bx.%Sis mqyqKqj i|yd wkqhqla; jQ fudjqka fofokd Èh;,dfõ uil mqyqKqjlska miqj mdGud,d wxl 21 hgf;a mdlsia;dka mqyqKqj i|yd mdlsia;dkh n,d msgj hkafkah' mdlsia;dka mqyqKqj i|yd chka; yd mQrl ,xldfjka msgj hkafka ;u mdGud,djg wh;a ks,OdÍka yegfokl= iu.h' fuu yeg fokd lKavdhï ;=klg fnod fjka lroaÈ;a mQrl yd chka; tlu lKavdhug jefgkafka;a ffojfha ne£ula fuks' tu mqyqKqfjka wk;=rej 1986 cQ,s 24 od mdlsia;dkfha§ úisrhdfuka miq udÿreTh jk.; igka l%u i|yd mqyqKqùï werfUk w;r tys§;a lKavdhï mylg fuu msßi fnod fjka lroa§;a wyïnhla fuka mQrl yd chka; tlu lKavdhfï isáhy' hqo yuqodjg uq,skau iïuqL mÍlaIK i|yd .sh ksid nd,hd jqj;a mQrlf.a n|jd.ekSï wxlh jQfha 60580h' nd,hdg jvd wxl my<jla my<ska chka;g ysñjkafka 60595h'
bmÿkod mgka tlg ye§ tlu mdif,a tlu mka;sfha mjd bf.kqu ,nd hqo yuqodjg;a tlu Èkhl ne£ tlu mqyqKqj ,o fudjqka fofokd fjkaj hkafka hqo yuqod lefvÜ mqyqKqj wjika lr tallj,g fjkalroa§h' wms fokaku bka*ekaÜß ^mdn, n,weKs& hkak b,aÆjd' ug isxy frðfïka;=j yïnjqKd' u,a,sg ix{d n<ldh yïnjqKd' tlu f.or fokakd bka*ekaÜß odkak neye lsõj ksid wms t;ekÈ hqksÜ follg leä,d .shd' wms mqyqKqj wjika lr,d rdcldßj,g hoa§ rfÜ hqoaOh weú, .sh ld,hla jqKd' uu m<jeks fufyhqu udkal=,ïj,g .shd' t;eka mgka È.gu ysáfha neÜ,a tfla' u,a,s;a mkdf.dv b|,d fufyhqï l,dmj,g wdjd'
“n,fõ.h fufyhqu 01 È yd jkaks úl%u fufyhqug u,a,shs" udhs fokaku tlgu .shd' wms fufyhqfï l,dmj, boaÈ wmamÉÑg ydÜ wegEla tlla yeÈ,d ke;s jqKd' tod ls;=,aT;=fõ § wdñ tlg fldákaf.ka wegEla tlla wdjd' wmamÉÑ ys;,d ;sfhkafka uu;a ta wegEla tlg wyqjqKd lsh,d' wjidkfha ;d;a;d mmqfõ wudrejla yeÈ,d tod ke;sjqKd'
hqoaOfha WÉp;u wjia:dj, fufyhqï l,dmj, lghq;= l< chka; fikúr;ak" mQrl fikúr;ak hk ks,Odßka fofokd Æ;skka l¾k,a Oqrh olajd Wiiaùï ,enqfõ tlgh' fojk Æ;skka" Æ;skka lms;dka" fïc¾ ks, myqlrñka Æ;skka l¾k,a ks,h olajd tlu Èkhl§ Wiiaùï ,enqfõh'
jkaks ì|jeàu isÿjk úg uvq m,a,sh w;am;a lr.ekSug m<uqjk isxy frðfïka;=jg kdhl;ajh foñka hkakg chka; fikúr;ak lghq;= lrkafkah' flfia fyda uvq m,a,sh fldá .%yKfhka uqod.kakehs wdrlaIl ksfhdacH weue;sj isá wkqreoaO r;aj;af;a uy;d ÿka ksfhda.hlska miqj meh oyihlska uvq uqod.;af;a l¾k,a chka; fikúr;akf.a kdhl;ajh hgf;ah'
fudjqka fofokdf.ka chka; fikúr;ak Æ;skka l¾k,a ks,hg WiiajQ miqj wKfok ks,Odß Oqrhg m;ajkafka mQrl fikúr;akg fmrh' mdn, frðfïka;= ;=< Wiiaùï i|yd mqrmamdvq ;snqKo ix{d frðfïka;=j ;=< mqrmamdvq fkdjQfhka mQrl fiúr;ak Wiiaùu m%udo úh'
2006 uq,§ l¾k,a Oqrhg Wiia jQ chka; fikúr;ak n,fiakdêm;sjrhl= f,i mqkßka we;=¿ fufyhqï m%foaYj, rdcldÍ lghq;= lrkafka fuu ld,iSudfõ§h'
jir ;syl ld,hla ;=< hqo fufyhqï m%foaYj, jeämqru rdcldÍ l< whsh uf,da fofokdf.ka chka; fikúr;ak fufyhqï l,dmj,ska fld<Ug tkafka isõjeks B,dï hqoaOh;a wjika jQ miqjh'
mQrl fikúr;ak n,fiakdêm;s Oqrhg m;aj isáh§ chka; fikúr;ak isáfha msßia md,k wOHlaI f,ih' 57 jeks fiakdxldêm;s" 53 jeks fiakdxldêm;s f,i;a fiajh lrk chka; fikúr;ak udÿreTh mqyqKq mdif,a fiakdúOdhl f,i lghq;= lrkafkah'
n%sf.aäh¾ ks,hg;a Wiiaùfï§ chka; uq,skau tu ;k;=rg WiiajQ w;r mQrl fikúr;ak bka miqj Wiiaùï ,oy' fuu Wiiaùïj,ska miqj h<s;a tljr Wiiaùfï jrm%idoh fudjqka fofokdg h<s;a ,efnkafka miq.sh i;sfhaÈh' .sh ui ;siajeksod isg mqrmamdvq jQ fïc¾ fckrd,a ;k;=re i|yd whshd uf,da ksjqka fidfydhqrkaf.a kï folo hqo yuqodm;s Æ;skka ckrd,a ufyaIa fiakdkdhl úiska ckdêm;s ffu;%smd, isßfiak uy;d fj; fhduqlr ;snqfKah'
ckdêm;s úfoaY ixpdrh ksulr meñ”fuka miqj chka; fikúr;ak yd mQrl fikúr;ak fïc¾ ckrd,a Oqrhg Wiia lsÍug ÿka ks¾foaYh hqo yuqod uQ,ia:dkh u.ska ks¾foaY lrkafka iema;eïn¾06 odh' ish mkia ;=kajeks Wmka Èkh odu ksjqka fidfydhqrka fofokd fïc¾ ckrd,a Oqrhg m;ajkafka hqo yuqod b;sydifha fïc¾ ckrd,a Oqrhg WiiajQ m<uq ksjqka fidfydhqrka f,ih'
;siai rùkao% fmf¾rd ) ;u mkia ;=kajeks Wmka Èkh fhÿKq iema;eïn¾ 06 od hqo yuqod b;sydihg jd¾;djla ;nñka fïc¾ ckrd,a Oqrhg Wiia jQ ksjqka fidfydhqrka fofokd f,i ,shfjkafka fïc¾ fckrd,a chka; fikúr;ak yd mQrl fikúr;ak ksjqka fidfydhqre fom<h'
hqo yuqodj ;=<§;a" msg; iudch ;=<§;a tlsfkldg w÷rd.; fkdyels ;rï jk fuu ksjqka fidfydhqrka fofokd iroula fuka ffofjdam.; f,i wd .uklska miqj fuu Wiiaùï ,oy'
,S,d fikúr;ak uy;añhg yd ckiSy fikúr;ak uy;dg odj 1965 iema;eïn¾ 06od chka; yd mQrl hk ksjqka fidfydhqrka r;akmqr uy frdayf,a§ fuf,dj t<sh ,oy'
idudkHfhka ksjqka ore Wm;la úkdä fol ;=kl mr;rhla we;sj isÿjqjo chka; bm§ úkdä y;<sylg miqj mQrl Wm; ,eìu úfYaIs; isoaêhla úh'
bmÿkod mgka tlg yeÿKq jevqKq whshd uf,da fofokdu fmr mdif,a mgka tlg bf.kqu ,nkafka ixidr .; ne£ula f,iskah'
fydaäfha mka;sfha mgka tlu we÷ñka" tlu im;a;= fifrmamq" nE.a iys;j wd.sh Tjqka fofokd .=rejrekag mjd y÷kd.; fkdyels jQ ;rïh'
r;akmqr iSj,S uyd úoHd,fha m%d:ñl wOHdmkh ,o fudjqka fofokd bka miqj ysoe,a,k iSj,S uOH uyd úoHd,fhka bf.kqu ,enqfõh' ieuúgu chka; yd mQrl fookdg tlu mka;sfha bf.kqu ,nkakg yelsúh' idudkH fm< úNd.fhka fofokdu tlu m%;sM, ,eìuo úfYaIs; úh' chka; fcHIaG YsIH kdhlhd njg m;afjoaÈ mQrl m%Odk YsIH kdhlhd njg m;aúh'
fudjqka fofokd mdi,a l%Svdj,§ fukau lefvÜ YsIHhka f,i YsIH Ng n<ldh ;=< lghq;= lrkafkao tlgh' mQrl m%Odk YsIH kdhlhd jQfhka lefvÜ mqyqKqùïj,ska bj;a fjoa§ chka; frðfïka;= ierhka ;k;=r olajd bÈßhg .sfhah' mQrl l%Svd wxYfhka by<g .sfhah'
Wiia fm< .Ks; wxYfhka fmkS isá mQrl yd chka; fofokdu mdif,a .=rejrekago mdi,a ñ;=rkago udreù .sh wjia:d tugh' Wiia fm<g mka;s ;=kla ;snqK o Wiia fm< mka;sfha;a tlg isákakg Tjqkg yelsúh' .Ks; wxYfhka Wiia fm< yodrd iu;ajQ mQrl yd chka; fofokd ó<Ûg hqo yuqodjg nefËkakg tlu ;SrKhlg tkafka hqo .egqï werö ;sì iuhlh'
“wms fokakd wdñ tlg hkjd lsõju wïud wlue;s jqKd' ta;a wmafmdÉpd leu;s jqK ksid wms fokaku whÿïm;a mqrj,d heõjd” hehs chka; fikúr;ak ish u;lh wjÈ lf<ah'
wdñ tlg hkak tlg l;d fj,d wms fokakd wema,sflaIka oeïud' uq,skau bkagúõ tlg hkak wdfj ug' mqxÑ whshg bkagúõ tl jegqfKa myqjodhs' wms fokakd ojia follg bkagúõ .sh;a fokaku f;areKd' mQrl fikúr;ak jir ;sia follg fmr ;u u;lh wdj¾ckh lf<ah'
1985 fkdjeïn¾ 01 od mdGud,d wxl 22 hgf;a hqo yuqodjg wdOqksl lefvÜ ks,OdÍka f,i tlajQ mQrl yd chka; mqyqKqùï i|yd hkafkao tlguh'
fld;,dj, wdrlaIl mSGfha tlgu udi tlyudrl bx.%Sis mqyqKqj i|yd wkqhqla; jQ fudjqka fofokd Èh;,dfõ uil mqyqKqjlska miqj mdGud,d wxl 21 hgf;a mdlsia;dka mqyqKqj i|yd mdlsia;dkh n,d msgj hkafkah' mdlsia;dka mqyqKqj i|yd chka; yd mQrl ,xldfjka msgj hkafka ;u mdGud,djg wh;a ks,OdÍka yegfokl= iu.h' fuu yeg fokd lKavdhï ;=klg fnod fjka lroaÈ;a mQrl yd chka; tlu lKavdhug jefgkafka;a ffojfha ne£ula fuks' tu mqyqKqfjka wk;=rej 1986 cQ,s 24 od mdlsia;dkfha§ úisrhdfuka miq udÿreTh jk.; igka l%u i|yd mqyqKqùï werfUk w;r tys§;a lKavdhï mylg fuu msßi fnod fjka lroa§;a wyïnhla fuka mQrl yd chka; tlu lKavdhfï isáhy' hqo yuqodjg uq,skau iïuqL mÍlaIK i|yd .sh ksid nd,hd jqj;a mQrlf.a n|jd.ekSï wxlh jQfha 60580h' nd,hdg jvd wxl my<jla my<ska chka;g ysñjkafka 60595h'
bmÿkod mgka tlg ye§ tlu mdif,a tlu mka;sfha mjd bf.kqu ,nd hqo yuqodjg;a tlu Èkhl ne£ tlu mqyqKqj ,o fudjqka fofokd fjkaj hkafka hqo yuqod lefvÜ mqyqKqj wjika lr tallj,g fjkalroa§h' wms fokaku bka*ekaÜß ^mdn, n,weKs& hkak b,aÆjd' ug isxy frðfïka;=j yïnjqKd' u,a,sg ix{d n<ldh yïnjqKd' tlu f.or fokakd bka*ekaÜß odkak neye lsõj ksid wms t;ekÈ hqksÜ follg leä,d .shd' wms mqyqKqj wjika lr,d rdcldßj,g hoa§ rfÜ hqoaOh weú, .sh ld,hla jqKd' uu m<jeks fufyhqu udkal=,ïj,g .shd' t;eka mgka È.gu ysáfha neÜ,a tfla' u,a,s;a mkdf.dv b|,d fufyhqï l,dmj,g wdjd'
“n,fõ.h fufyhqu 01 È yd jkaks úl%u fufyhqug u,a,shs" udhs fokaku tlgu .shd' wms fufyhqfï l,dmj, boaÈ wmamÉÑg ydÜ wegEla tlla yeÈ,d ke;s jqKd' tod ls;=,aT;=fõ § wdñ tlg fldákaf.ka wegEla tlla wdjd' wmamÉÑ ys;,d ;sfhkafka uu;a ta wegEla tlg wyqjqKd lsh,d' wjidkfha ;d;a;d mmqfõ wudrejla yeÈ,d tod ke;sjqKd'
hqoaOfha WÉp;u wjia:dj, fufyhqï l,dmj, lghq;= l< chka; fikúr;ak" mQrl fikúr;ak hk ks,Odßka fofokd Æ;skka l¾k,a Oqrh olajd Wiiaùï ,enqfõ tlgh' fojk Æ;skka" Æ;skka lms;dka" fïc¾ ks, myqlrñka Æ;skka l¾k,a ks,h olajd tlu Èkhl§ Wiiaùï ,enqfõh'
jkaks ì|jeàu isÿjk úg uvq m,a,sh w;am;a lr.ekSug m<uqjk isxy frðfïka;=jg kdhl;ajh foñka hkakg chka; fikúr;ak lghq;= lrkafkah' flfia fyda uvq m,a,sh fldá .%yKfhka uqod.kakehs wdrlaIl ksfhdacH weue;sj isá wkqreoaO r;aj;af;a uy;d ÿka ksfhda.hlska miqj meh oyihlska uvq uqod.;af;a l¾k,a chka; fikúr;akf.a kdhl;ajh hgf;ah'
fudjqka fofokdf.ka chka; fikúr;ak Æ;skka l¾k,a ks,hg WiiajQ miqj wKfok ks,Odß Oqrhg m;ajkafka mQrl fikúr;akg fmrh' mdn, frðfïka;= ;=< Wiiaùï i|yd mqrmamdvq ;snqKo ix{d frðfïka;=j ;=< mqrmamdvq fkdjQfhka mQrl fiúr;ak Wiiaùu m%udo úh'
2006 uq,§ l¾k,a Oqrhg Wiia jQ chka; fikúr;ak n,fiakdêm;sjrhl= f,i mqkßka we;=¿ fufyhqï m%foaYj, rdcldÍ lghq;= lrkafka fuu ld,iSudfõ§h'
jir ;syl ld,hla ;=< hqo fufyhqï m%foaYj, jeämqru rdcldÍ l< whsh uf,da fofokdf.ka chka; fikúr;ak fufyhqï l,dmj,ska fld<Ug tkafka isõjeks B,dï hqoaOh;a wjika jQ miqjh'
mQrl fikúr;ak n,fiakdêm;s Oqrhg m;aj isáh§ chka; fikúr;ak isáfha msßia md,k wOHlaI f,ih' 57 jeks fiakdxldêm;s" 53 jeks fiakdxldêm;s f,i;a fiajh lrk chka; fikúr;ak udÿreTh mqyqKq mdif,a fiakdúOdhl f,i lghq;= lrkafkah'
n%sf.aäh¾ ks,hg;a Wiiaùfï§ chka; uq,skau tu ;k;=rg WiiajQ w;r mQrl fikúr;ak bka miqj Wiiaùï ,oy' fuu Wiiaùïj,ska miqj h<s;a tljr Wiiaùfï jrm%idoh fudjqka fofokdg h<s;a ,efnkafka miq.sh i;sfhaÈh' .sh ui ;siajeksod isg mqrmamdvq jQ fïc¾ fckrd,a ;k;=re i|yd whshd uf,da ksjqka fidfydhqrkaf.a kï folo hqo yuqodm;s Æ;skka ckrd,a ufyaIa fiakdkdhl úiska ckdêm;s ffu;%smd, isßfiak uy;d fj; fhduqlr ;snqfKah'
ckdêm;s úfoaY ixpdrh ksulr meñ”fuka miqj chka; fikúr;ak yd mQrl fikúr;ak fïc¾ ckrd,a Oqrhg Wiia lsÍug ÿka ks¾foaYh hqo yuqod uQ,ia:dkh u.ska ks¾foaY lrkafka iema;eïn¾06 odh' ish mkia ;=kajeks Wmka Èkh odu ksjqka fidfydhqrka fofokd fïc¾ ckrd,a Oqrhg m;ajkafka hqo yuqod b;sydifha fïc¾ ckrd,a Oqrhg WiiajQ m<uq ksjqka fidfydhqrka f,ih'
;siai rùkao% fmf¾rd