isxy fldäh iqoaokaf.ka Khg .;a;do@
j¾;udkfha wm Ndú; lrk ,isxy Och, iïnkaOjo mek kÛsk .egÆ rdYshla ;sfí' th tfia jkafka mqrdK rdcdj,sfhys isxy fldähla Ndú; jQ njg i|ykla fkdjk ksidh' isxy Och ,xldfõ Ndú; fkdjQ kuq;a ,isxyhd, tx.,ka;fha cd;sl ixfla;h jkafkah' tksidu u;=jk m%Yakh isxy fldäh;a wm iqoaokaf.ka Khg .;a tlla o hkakh' ì%;dkH Och my; oud wNsudkfhka Tijkafka bx.S%iSkaf.a fyda mD;=.SiSkaf.a Ochlao hkak kej; úNd. lr ne,sh hq;= m%Yakhls'
,kafoaiSyq 1658 isg 1796 olajd furg fjr< nv l,dmh md,kh lf<dah' ,kafoaiSkaf.a fldä yd ldisj, iajrEmh fukau tajdfha ixfla; my;rg isxy,hkag fyd¢ka mqreÿh' ,kafoais wdKavqldrjrhd úiska my;rg m%NQjrhl= jQ uylmamskak j,õfõ uqo,sg m%odkh l< merKs ,kafoais fldähla yuq ù we;s w;r tu fldäfha lvqjla w;ska ord isák lsre¿ me,¢ igkaldó isxyhl=f.a ,dxPkh we| ;sfnk nj .kkd: Tfífialr mjihs'
isxy,hka úiska tu Och wkqlrKh lrñka isxy rEmhg foaYSh ,laIK tl;= lr isxy Ochla ilidf.k we;s njg .kkd:hka u;hla f.fkhs' jï w;ska B;, i;lao ol=K;ska lvqjla o ord isák m%pKav rd.sl isxy rEmhla iys; fldähla 1584 jk úg ,kafoaiSka my; rg m%foaYj, Tjqkaf.a md,kfha§ Ndú; lr we;' B;, 7lska fmkajd we;af;a tjlg ,kafoaiSka úiska md,kh l< m<d;a 7h'
tx.,ka;fha uOH ld,Sk b;sydifhys m%pKav isxyhd Tjqkaf.a rdclSh ixfla;h f,i Ndú; lr ;sfí' hqo ldóka isxyhka jYfhka i|yka lr ;sfí' m<uqjeks ßpâ rcq ì%;dkH b;sydi .%ka:j, ,ßpÜ ,hka ydÜ, hkqfjka olajd we;' tx.,ka;fha fldä /il isxy rEmh olakg ;sfí' tfy;a tu Ochkays isxyhd w; ksh ñi lvqjla ke;' isxyhdf.a ndyq n, úl%udkaú;h l=¿ .kajd ;sfnkafka úoyd.;a kshj,sks' isxyhd w;g lvqj .;a jku Tyq mdo ;=klg iSud ù YdÍßl iunr;djo .s,syS hEfuka isxyhd ÿ¾j, i;a;ajhl= njg m;afõ hehs flkl=g ;¾l l< yelsh'
fï iuÛ olajd we;s tx.,ka; rdclSh Och" fõ,aifha rdclSh Och" iafldÜ,ka; rdclSh Och úu¾Ykh lr n,kak' ,kafoaiskaf.a B;, 7la we;s lvqjla w;ska .;a m%pKav isxy rej iys; m,syl yevh we;s ,dxPkho fuys we;' tx.,ka; l%slÜ lKavdhfï ixfla;h jkafka isxy rEmhhs' wfma cd;sl fldähg fhdod .;a isxyhd tx.,ka;fha rdclSh isxyhdg fndfyda fia iudkh' tfy;a tx.,ka; isxyhdg ksh ñi lvqjla ke;' lvqj wm fhdod f.k ;sfnkafka ,kafoaiSkaf.a Oc weiqfrka úh hq;=h' ì%;dkH l;sr Och ks¾udKh lr ;sfnkafka tx.,ka;" wh¾,ka;" iafldÜ,ka; wd§ m%dka; rdcHhkays tlai;alu oelaùu msKsih'
uykqjr rdcOdksh hg;a lr .ekSfuka miqj ft;sydisl Wvrg .súiqu wiaika l< 1815 ud¾;= 10 jeksod uÛq,a uvqj bÈßmsg Tijk ,oafoa ì%;dkH Ochhs' ^1815 ud¾;= 2 Wvrg m%OdkSka i|yd .súiqu lsheùu muKla isÿù we;'& ì%;dkH Och Tijk wjia:dfõ isxy fldähla my; fy¿jd kï th my; rg ì%;dkH md,kh meje;s m%foaYj, isxy, wdrg yod.;a ,kafoais fldähla úh hq;=h hkak .kkd:hka bÈßm;a lrk ;¾lh fõ' my;rg isxy, m%OdkSka úiska ,kafoais isxyhd úmÍ; lr isxyndyq jD;a;dka;hg .e<fmk isxyhl= lrf.k we;s nj Tyq i|yka lr ;sfí'
oekg cd;sl fl!;=ld.drfha iqrlaIs;j ;ekam;a lr ;sfnkafka 1908§ B'ví,sõ' fmf¾rd úiska ,kavka kqjr fp,ais frdayf,a ;sî fidhd.;a isxy fldä ;=fkka tlls' thska follau lsisÿ m%fhdackhla .; fkdyels wkaoñka Èrdm;aj ;sî we;' ;=kajekak bx.S%is Ñ;% Ys,amshl= úiska uq,a fldäh weiqfrka ilia l< j¾K msgm;ls' tu fldäh .ek ielhla ke;' th Y%S úl%u rdcisxy rcqf.a fldäho hkak iel iys;h' Y%S úl%u rcq Ochla Ndú; l< nj lsisÿ ft;sydisl uQ,dY%hl i|yka fkdfõ'
fmda,a B' mSßia olajk wkaoug Wvrg .súiqu wiaika lsÍfuka miq n%jqkaß.a wdKavqldrjrhd úiska isxy fldähla ish mq;%hdg § ;sfí' mq;%hd úiska th tx.,ka;hg f.k f.dia we;' ;=ka isxyf,a fldäh kñka th f.k .sfha hqj rcqf.a ^BckaÜ l=udrhdf.a& mduq, t<Sug nj th jhsÜ fyda,ays ;ekam;a lsÍfuka miq igykla ;nd ;snQ nj B'ví,sõ' fmf¾rd i|yka lr we;'
Wfoaks iuka l=udr